Czy kredyt konsumencki a hipoteczny to pojęcia tożsame, czy może oznaczające zupełnie inne produkty finansowe? Jeszcze kilka lat temu kredyty zabezpieczone hipoteką były zaliczane do większej grupy kredytów konsumenckich. Od wprowadzenia nowych uregulowań w 2011 roku dostosowujących przepisy do wymogów unijnych jednak się to zmieniło. Dowiedz się, jakie są różnice między kredytem hipotecznym a konsumenckim i czy produkty te mają cokolwiek wspólnego ze sobą.
Kredyt konsumencki a hipoteczny – definicje i podstawy prawne
Zanim przejdziemy do kwestii, czym się różnią kredyt konsumencki a hipoteczny, warto przypomnieć, co to w ogóle jest kredyt. Określenie to zarezerwowane jest dla produktu bankowego i oznacza umowę, w której bank będący kredytodawcą zobowiązuje się oddać to dyspozycji kredytobiorcy określoną kwotę środków pieniężnych na z góry określony czas i z przeznaczeniem na ustalony cel.
Przeglądając oferty banków, można spotkać się z różnymi rodzajami kredytów – najpopularniejszymi są te gotówkowe, konsolidacyjne i hipoteczne. Jeszcze kilka lat temu wszystkie tego rodzaju produkty, jeśli były przeznaczone dla konsumentów, określane były jako kredyty konsumenckie. Od 2011 roku obowiązują jednak inne przepisy, które zawężają listę produktów wypełniających definicję kredytu konsumenckiego. Z pewnością nie znajduje się na niej kredyt hipoteczny, który został uregulowany odrębnym aktem prawnym w 2017 roku.
Kredyt konsumencki
Zarówno definicja, jak i zasady udzielania kredytu konsumenckiego są opisane w Ustawie o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 r. Zgodnie z zawartymi w niej zapisami kredytem konsumenckim nazywamy kredyt w kwocie do 255 550 zł, który jest udzielony przez instytucję w ramach prowadzonej działalności. Mogą nim być między innymi następujące produkty:
- kredyty przeznaczone na remont niezabezpieczone hipoteką,
- pożyczki,
- kredyty bankowe,
- niektóre umowy z konsumentem o odroczenie płatności,
- kredyty odnawialne.
Ważnymi warunkami, jaki musi spełnić produkt, by był kredytem konsumenckim, jest fakt jego odpłatności oraz to, że musi być udzielony konsumentowi na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą.
Kredyt hipoteczny
Kredyt hipoteczny jest uregulowany głównie w Ustawie o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami z dnia 23 marca 2017 r. Znaleźć można w niej definicję tego produktu, według której jest to nic innego jak umowa kredytowa, poprzez którą kredytodawca udziela konsumentowi kredytu zabezpieczonego hipoteką na sfinansowanie:
- nabycia prawa własności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego,
- budowy lub przebudowy budynku bądź lokalu mieszkalnego,
- nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu,
- zakupu działki (nieruchomości gruntowej) lub jej części,
- nabycia udziału w nieruchomości.
Co ważne, kredyt hipoteczny może być przeznaczony wyłącznie na powyższe cele, które nie mogą być związane z działalnością gospodarczą lub prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Kredytem hipotecznym może być również pożyczka hipoteczna lub inny kredyt, który jest zabezpieczony hipoteką i spełnia wymienione wyżej warunki.
Kredyt hipoteczny a kredyt konsumencki – różnice
Na pytanie, czy kredyt hipoteczny jest kredytem konsumenckim, odpowiedzieliśmy już wyżej – nie jest i jest to podstawowa różnica między tymi produktami, które należy traktować jako odrębne rodzaje kredytów. Pozostałe istotne różnice prezentujemy w tabeli.
| Kredyt konsumencki | Kredyt hipoteczny | |
| Cel kredytowania | Nieokreślony | Określony i związany z zakupem (lub utrzymaniem) nieruchomości mieszkalnej lub gruntowej |
| Kwota kredytu | Do 255 550 zł | Nieokreślona i zwykle znacznie wyższa |
| Instytucje upoważnione do udzielania finansowania | Banki, SKOKi, instytucje pożyczkowe i inne przedsiębiorstwa określone w ustawie o kredycie konsumenckim | Banki, SKOKi i inne instytucje kredytowe działające na podstawie Prawa bankowego |
| Zabezpieczenie kredytu | Nieokreślone | Określone – hipoteka |
| Maksymalny czas oczekiwania na decyzję kredytową | Nieokreślony | Określony – do 21 dni od złożenia wniosku |
| Maksymalne koszty kredytu | Określone w ustawie | Nieokreślone |
Kredyt konsumencki a hipoteczny – jakie mają cechy wspólne?
Warto wiedzieć, że kredyt konsumencki i hipoteczny mają wiele wspólnych cech, głównie przez to, że akty prawne regulujące zasady udzielania obu produktów zawierają podobne zapisy chroniące interesy kredytobiorców. Wynikają one z dostosowania naszego prawodawstwa do prawa obowiązującego w Unii Europejskiej. Dzięki temu klienci korzystający z kredytu konsumenckiego i hipotecznego mają te same prawa m.in. do informacji na temat wszystkich kosztów zaciągnięcia zobowiązania przed zawarciem umowy, a także do odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni bez podawania przyczyny.
Zarówno umowa o kredyt konsumencki, jak i hipoteczny powinna mieć formę pisemną, a udzielenie obu kredytów uzależnione powinno być od oceny zdolności kredytowej. Podobnie uregulowana jest także wcześniejsza spłata kredytu konsumenckiego i hipotecznego – prawo do tego mają klienci korzystający z obu rodzajów kredytu, podobnie jak do obniżenia kosztów zobowiązania za okres, o jaki została skrócona umowa. W obu przypadkach muszą się też liczyć z możliwością naliczenia opłaty z tytułu spłaty zobowiązania przed terminem. Tutaj występuje drobna różnica – ustawa o kredycie hipotecznym reguluje bowiem precyzyjnie zasady naliczania takiej opłaty oraz jej maksymalną wysokość.
